Các loại đậu như đậu xanh, đậu đen, đậu ván, đậu đỏ...đều có nhiều đạm, không thể thiếu là trong đậu tương hay còn gọi là đậu nành hàm lượng đạm rất cao (34%). Hơn nữa, đậu còn chứa nhiều vitamin và chất khoáng (đặc biệt là canxi) rất cần cho sự phát triển bộ xương của con trẻ, phụ nữ có thai và người trung liên. Các món ăn được chế tạo từ đậu nhìn chung đều ngon, rẻ tiền, dễ tiêu và có khả năng đề phòng được nhiều căn bệnh mạn tính. Trong thực liệu học cổ truyền, người xưa đã biết dùng những món ăn chế tác từ các loại đậu để phòng ngừa chứng Tiêu khát, một căn bệnh mà ngày nay được gọi là đái đường hay đái đường.
Bài 1 : Biển đậu 100g, cà chua 150g, thịt lợn nạc 50g, dầu đậu nành 10g, xì dầu và gia vị vừa đủ. Cách chế : cà chua rửa không bẩn, bổ nhỏ ; thịt lợn thái miếng ; biển đậu loại bỏ gân xơ, bẻ đoạn, rửa sạch hơn. Đổ dầu đậu nành vào chảo, đun nóng già rồi cho thịt lợn vào xào trước kia, tiếp đấy bỏ biển đậu và gia vị, đun nhỏ lửa cho tới khi mềm thì cho cà chua vào, đun to lửa, đảo đều tay một lát là được, ăn nóng. Công dụng : kiện tỳ vị, sinh tân dịch, hoá thử thấp, dùng ăn nhập cho những người bị đái đường có thể hiện miệng khô họng khát, hay chóng mặt buồn nôn, Cơ hội tiêu hoá và hấp thu kém.
Bài 2 : Đậu rựa (lực đậu) 800g, cải bẹ 50g, một ít gừng tươi, dầu vừng hoặc dầu lạc và gia vị vừa đủ. Cách chế : đậu rựa bỏ hai đầu và gân xơ, bẻ nhỏ và rửa sạch ; rau cải loại bỏ tạp chất, rửa sạch và thái vụn, gừng tươi băm nhỏ. Cho dầu vào chảo đun nóng già rồi bỏ đậu rựa vào trước kia, rau cải vào sau, xào chín Bên cạnh gia vị cho đến khi mềm là được. Công dụng : tư âm nhuận táo, bổ trung ích khí, dùng ăn nhập cho những người bị đái tháo đường, ho khan, hư nhược cơ thể, suy dinh dưỡng.
Bài 3 : Mộc nhĩ đen 60g, biển đậu 60g. Cách chế : hai thứ sấy khô, tán thành bột mịn, đựng trong lọ kín dùng dần. cách dùng : uống mỗi ngày 2 - 3 lần, mỗi lần 9g. Công dụng : kiện tỳ dưỡng huyết, làm giảm thiểu đường huyết, dùng ăn nhập cho những người bị tiểu đường.
Bài 4 : Bí đỏ 450g, đậu xanh 200g. Cách chế : bí đỏ rửa sạch gọt vỏ, bỏ ruột và hạt, thái miếng ; đậu xanh đãi sạch rồi cho vào nồi hầm Cùng với bí đỏ cho thật nhừ, chế đủ gia vị, chia ăn vài lần trong ngày. Công dụng : bổ trung ích khí, thanh nhiệt và đang hết khát, dùng rất quá tốt cho những người bị bệnh đái đường.
Bài 5 : Đậu phụ 100g, mướp đắng 150g, dầu lạc và gia vị vừa đủ. Cách chế : Mướp đắng rửa không bẩn, bỏ ruột và hạt, thái miếng ; cho dầu lạc vào chảo đun nóng già rồi bỏ mướp đắng vào xào cho tới khi gần chín thì cho tiếp chuyện đậu phụ vào, đun to lửa một lát là được, chế đủ gia vị, ăn nóng mỗi ngày 1 lần. Công dụng : thanh nhiệt chỉ khát, đang hạ đường huyết, dùng cho những người bị bệnh đái tháo đường thuộc thể táo nhiệt mô tả bằng các triệu chứng như miệng khô họng khát, gầy yếu, đại tiện táo, hay có nhận thấy sốt nhẹ về chiều...
Bài 6 : Đậu đen 30g, hoàng tinh 30g, mật ong 10g. Cách chế : đậu đen và hoàng tinh rửa sạch rồi đem hầm kỹ trong 2 giờ, cho mật ong vào quấy đều là được. sử dụng : ăn mỗi ngày 2 lần, mỗi lần 1 bát nhỏ. Công dụng : bổ trung ích khí, cường thận ích vị, làm giảm thiểu mỡ máu và hạ huyết áp, dùng cho người bị bệnh đái tháo đường thể chất hao gầy, ăn nhiều mau đói.
Bài 7 : Đậu tương 100g, dấm 100 ml. Cách chế : đậu tương rửa không bẩn sấy khô rồi mang ngâm với dấm trong 8 ngày là có thể dùng được. sử dụng : mỗi ngày uống 3 - 6 lần, mỗi lần 30 hạt đậu. Công dụng : kiện tỳ ích vị, bổ khí dưỡng huyết, đang giảm đường máu.
Bài 8 : Đậu phụ 200g, nấm rơm 100g, dầu đậu tương và gia vị vừa đủ. Cách chế : đậu phụ thái miếng, nấm rơm rửa sạch. Cho dầu đậu tương vào chảo đun nóng già rồi cho đậu phụ và nấm vào xào to lửa một lát là được, chế đủ gia vị, ăn nóng. Công dụng : bổ trung ích khí, kiện tỳ dưỡng vị, trừ mỡ giảm thiểu bụ, rất ăn nhập cho những người bị bệnh đái tháo đường có mập bệu, cao huyết áp và bệnh lý động mạch vành tim.
Bài 9 : Đậu phụ khô 100g, rau cải xoăn 500g, dầu đậu tương và gia vị vừa đủ. Cách chế : đậu phụ thái miếng, rau cải rửa không bẩn cắt đoạn. đem xào hai thứ với dầu đậu tương, chế đủ gia vị, dùng hoạt động thức ăn hàng ngày. Công dụng : tư âm nhuận táo, ích khí hoà huyết, dùng cho người bị bệnh đái tháo đường khả năng tiêu hoá kém, hay táo bón.
